HISTORIA KOŚCIOŁA
Pod koniec XV wieku na chłopickiej górce zwanej Sośniną, miało mieć miejsce objawienie Matki Bożej na gruszy, którego doświadczył niejaki Mikołaj Korniaktos. On też miał wybudować w tym miejscu małą kapliczkę, która stała się miejscem kultu. W miejscu tej kapliczki, powstała w 1685 roku świątynia ufundowana na polecenie króla Jana III Sobieskiego dla kościoła Greckokatolickiego. W tym roku powstała także w Chłopicach parafia unicka.
W połowie XVIII wieku, w miejsce parafii unickiej została erygowana parafia rzymskokatolicka a cerkiew została zamieniona na kościół, zachowując zewnętrzną strukturę. W 1761 r. Zofia Rzymowska, ówczesna właścicielka Chłopic ufundowała nowy wystrój wnętrza świątyni, składający się z trzech ołtarzy, polichromii na stropie i ścianach oraz chóru organowego, który zachował się w zasadniczo niezmienionej formie do dnia dzisiejszego. Na ścianach bocznych kościoła znajdują się przedstawienia apostołów, na sklepieniu sceny przedstawiające Matkę Bożą w tajemnicach Zwiastowania, Wniebowzięcia i Ukoronowania na Królową Nieba i Ziemi. W kościele, w ołtarzu głównym w XVIII w. zawisł obraz Pani Chłopickiej. Obraz został skradziony w 1991 roku, a jego miejsce zajęła kopia.
Obok kościoła stoi drewniana, pokryta gontem kaplica, powstała w tym samym okresie co kościół, a więc pod koniec XVII wieku. Początkowo była to tylko dzwonnica kościelna z małą kapliczką w środku, na ścianach której malowano obrazki wotywne dokumentujące cuda chłopickie. W 1877 roku kapliczka została przebudowana i znacznie powiększona a w podziemiach nowej części powstała krypta grobowa dla rodzin Koziebrodzkich i Lisowieckich. Ściany wewnętrzne kaplicy do dziś zdobi polichromia ukazująca wybrane cuda, dziejące się za sprawą Matki Bożej Chłopickiej.
KULT SANKTUARYJNY
Kult Matki Najświętszej trwa w Chłopicach od końca XV wieku. Związana z nim niezwykła legenda ludowa opowiada o greckim kupcu Mikołaju Korniaktosie. Niezwykłe zdarzenie miało miejsce około 1490 r. Człowiek ten jechał na słynny wówczas targ koński do Jarosławia. Kiedy przejeżdżał obok chłopickiego lasu, konie spłoszone przez wilki uciekły. Właściciel znalazł je klęczące, oddające pokłon przed leśną gruszą. Sam zobaczył na wierzchołku drzewa jaśniejący wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus. Obiecał, że sprowadzi się tutaj wraz z rodziną, wystawi kaplicę i zostanie pustelnikiem. Podobno dotrzymał przyrzeczenia. W prezbiterium kościoła, pod ołtarzem do dziś ma się znajdować pień tej gruszy. Początkowo na drzewie, a następnie w postawionej przez Korniakta kapliczce miał zawisnąć cudowny obrazek Matki Bożej przez niego otrzymany podczas objawienia.
Mimo że przytoczone powyżej opowiadanie jest tylko legendą, to jednak jak w każdej legendzie jest trochę prawdy, gdyż już pierwsze wzmianki o szerzącym się kulcie wizerunku pochodzą z 1506 r.
Nieopodal kościoła znajduje się kopiec ku pamięci poległych w wojnie z bolszewikami 1918-1920 obrońców Lwowa i Przemyśla z r.
Na ścianie kościoła znajduje się kamienna tablica pochodząca z początku XIX wieku, upamiętniającą Jana III Sobieskiego, fundatora kościoła.
Kult maryjny w Chłopicach ma obecnie głównie lokalny charakter. Znacznie wzrosło natomiast jego znaczenie turystyczne. Cały zespół sakralny został poddany kompleksowym pracom konserwatorskim i stanowi obecnie jeden z najcenniejszych obiektów na Szlaku Architektury Drewnianej Podkarpacia.
W lesie przy sanktuarium powstała droga krzyżowa. Obok kościoła znajduje się grota z figurą Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. Obok stoi pomnik św. Jana Pawła II. Na placu przy kościele stoi stylizowany ołtarz polowy trzy XIX wieczne kapliczki oraz Pieta. Uroczyste odpusty odbywają się w pierwszą niedzielę lipca (Nawiedzenie NMP) oraz w ostatnią niedzielę sierpnia (MB Pocieszenia).
OD 1995 do 2012 roku prowadzona była kompleksowa konserwacja całego zespołu sakralnego, która przywróciła mu pierwotny, XVII i XVIII wieczny wygląd. Prace konserwatorskie współfinansowali: Parafianie, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Wojewódzki Podkarpacki Konserwator Zabytków, Urząd Marszałkowski w Rzeszowie, Powiat jarosławski, Gmina Chłopice oraz wielu prywatnych ofiarodawców.