Chłopice – historia miejscowości

Pierwsze wzmianki źródłowe na temat Chłopic pochodzą z XV wieku, jednak badania archeologiczne sugerują znacznie starsze pochodzenie miejscowości. Na terenie wioski i okolic znaleziono wiele zabytków z okresu późnego neolitu i epoki brązu. Wśród odkrytego materiału dominują elementy ceramiki, ozdoby, narzędzia rolnicze. Znaleziono także pozostałości dawnej osady.

Według informacji podanych przez Długosza nasza miejscowość początkowo nazywała się Chlopycze. Najstarsze dokumenty pochodzą z lat 1435, 1444, w których, jako właściciel, wymieniony jest „Nobil Stanislaus (Stano) Chlopski de Chłopice”. Wieś położona była wśród lasów należących do rodu de Chlopice, pochodzącego z Europy Zachodniej, o czym świadczą imiona członków tego rodu w XV wieku: Prandota, Dorothea, Mathias. Kolejny właściciel Chłopic Hieronim Chłopski w 1555 roku sprzedał wieś Stanisławowi Drohojowskiemu. Po jego śmierci Chłopice odziedziczył syn – Jan Drohojowski, a następnie jego młodszy brat Maciej Stanisław. W 1652 dziedzicem został Jan Charzewski. W jego rękach wioska nie pozostała zbyt długo, ponieważ już na początku XVIII wieku majątek przeszedł w posiadanie rodu Biberszeain Boiszewskich.

Druga połowa XVII wieku to czas dla Chłopic bardzo trudny. Liczne najazdy tatarskie, szwedzkie i wołoskie pustoszyły okolice, w lasach grasowały band trudniące się rabunkiem. Do tego dochodziły liczne pożary i zarazy. Dżuma, która nawiedziła ten region w 1654 roku zebrała spore żniwo wśród okolicznej ludności. Także Kozacy Chmielnickiego napadali Jarosław i okoliczne miejscowości, zmuszając mieszkańców do szukania schronienia w lasach. W 1659 roku Anna Chodkiewiczowa podzieliła dobra jarosławskie pomiędzy księcia Konstantego Lubomirskiego, podczaszego koronnego i Jana Zamojskiego, wojewodę sandomierskiego i generała koronnego. Chłopice przypadły Janowi, który wziął za żonę Marię Kazimierę D`Arquien. Po śmierci Jana, wyszła ona za mąż za Jana III Sobieskiego, najpierw hetmana, a później króla polskiego. Legenda mówi, że po słynnym zwycięstwie pod Wiedniem w 1683 roku Jan III Sobieski przyjechał do Chłopic na odpoczynek. Na związki naszej miejscowości z królem Janem III wskazuje również proboszcz chłopicki ksiądz Wojciech Michna oraz wielu historyków.

Mówi się także, że Chłopice zostały ofiarowane jarosławskim jezuitom, ponieważ cała rodzina Ostrowskich znana była z wielkiej hojności i licznych fundacji kościołów, kolegiów, klasztorów, bibliotek, w tym także całego wyposażenia jarosławskiego kościoła Jezuitów oraz opactwo sióstr Benedyktynek.

Na początku XVIII wieku majątek chłopicki przeszedł w posiadanie rodu Andrzeja Boiszewskiego, podczaszego wieluńskiego. Po śmierci ojca spadkobierczynią Chłopic została córka Teresa, która wyszła za mąż za Jana Ostrowskiego.

Po śmierci Teresy finanse właścicieli Chłopic nie były w zbyt dobrym stanie, skoro w roku 1796 Jan Ostrowski wraz z synem, Andrzejem zastawili wieś za sumę 30000 złotych polskich Franciszkowi Krukowieckiemu.

W drugiej połowie XVIII wieku właścicielem dworu została Zofia z Markowskich, Rzymowska. Na początku XIX wieku Chłopice kilkakrotnie zmieniały swoich właścicieli. W połowie XIX wieku dziedziczką wsi została Antonina Tarnowiecka. A pod koniec lat 70 XIX wieku Władysław, Bolesław i Emilia z Głogowskich Koziebrodzcy. Władysław był posłem na Galicyjski Sejm Krajowy w 1876 roku oraz do Rady Państwa Casarstwa Austro-Węgierskiego, był też znanym pisarzem i publicystą. Zasłynął jako dobry gospodarz troszczący się o stan majątku. Wybudował sporo murowanych budynków w tym także domy mieszkalne. Za jego czasów do dworu należały trzy karczmy, młyn, cegielnia oraz dwa folwarki.

Należy wspomnieć, że w tym samym czasie, od 1876 roku ,w Chłopicach Funkcję proboszcza pełnił w tamtych czasach bardzo znany, a dziś zapominany regionalny pisarz Ksiądz Wojciech Michna. Na łamach czasopisma „Chata” umieścił w latach 1883-1884 cykl artykułów o Chłopicach i okolicy. Pisał w nich o Janie III Sobieskim, o kulcie Matki Bożej Chłopickiej oraz historii sanktuarium. Jego działalność obejmowała również organizację wieców ludowych w Jarosławiu między innymi w 1879 roku. Wspierali go w tej inicjatywie prenumeratorzy „Wieńca” i „Pszczółki” z Chłopic i okolicznych miejscowości. Przy okazji tych wieców w Jarosławiu zapraszał uczestników do pielgrzymowania do cudownego obrazu Matki Bożej Chłopickiej.

W 1900 roku Chłopice trafiły w ręce Mariana Lisowieckiego. Nowy właściciel okazał się doskonałym gospodarzem i rolnikiem. Niestety jego dwór rozgrabiono doszczętnie podczas I wojny światowej, gdy właściciele uciekli do Wiednia. Po powrocie budynek w górnym folwarku, czyli „Emiliówce”, zastali doszczętnie zniszczony. Pastwiono tam nowy budynek mieszkalny, drewniany w stylu zakopiańskim, kryty dachówką.

Nowy dwór był bardzo obszerny, choć mało stylowy. Wiele wyposażenia pochodziło z XIX wieku. Były to głównie meble lwowskie, obrazy Wojciecha Kossaka, Jana Matejki i Sotera, Porcelana i srebra.

Po II wojnie światowej i objęciu rządów Polską przez komunistów, Lisowieccy musieli opuścić Chłopice, dwór został zdewastowany i rozgrabiony, majątek ziemski rozparcelowany, a wieloletnie osiągnięcia chłopickiej szkoły rolniczej, założonej przez dziedziców – zaprzepaszczone.

Tak przedstawia się krótka historia naszej miejscowości od powstania w XV wieku do czasów współczesnych. Więcej informacji na temat Chłopic można znaleźć na stronach: www.chlopice.pl, www.milosnicychlopic.bo.pl, www.wirazchlopice.futbolowo.pl.

Ks. Stanisław Mazur, Ks. Jacek Książek, Daniel Lorynowicz